Ortodontik tedavi nedir ?
Dişlerdeki eğrilikler bir çok insan için doyasıya gülememe nedenidir. Hatta dişlerindeki eğriliklerden dolayı dudak kaslarını istemsiz olarak gülerken dişlerinin eğri kısmını kapatacak şekilde eğitenler bile vardır. Diş eğriliklerinin en doğru çözüm yolu, diş teli yani ortodontik tedavidir. Bir çok kişi dişlerindeki eğrilikleri ortodontik tedavi ile düzeltmek istese bile işin detayını öğrendiğinde geri adım atabilmekte ve başka çözümlere yönelebilmektedir.
Kelime anlamı olarak ortodonti 2 kelimeden türemiştir. ‘Ortos – düzgün’ ‘dontos – dişler’ demektir. Dar kapsamda ortodonti dişleri düzeltme, sıralama demektir. Bugün ortodonti sadece dişlerdeki eğrilikleri düzeltmenin çok daha ötesinde, dişlerdeki düzensizliklerin yanı sıra alt üst çene ilişki düzensizliklerini, ve çevreleyen dokularında dengeli bir bütün oluşturması için yapılan tedavileri kapsamaktadır. En nihayetinde amaç hem dengeli bir fonksiyon, hem de mümkün olan en üst seviyede estetik bir yapı ve gülüş kazandırmaktır.
Büyüme ve Gelişim Döneminde Olanlarda Ortodonti
İskeletsel gelişimi devam eden çocuklarda ve adolesanlar ortodontik tedavinin en yoğun olarak uygulandığı yaş grubudur.
Dişler sürdükçe, çene gelişimleri ilerledikçe bir takım düzensizlikler ortaya çıkabilmektedir. Özellikle alt üst çene ilişkisindeki sorunlar bu dönemde tespit edilmeli, gerekli düzeltici ve önleyici tedaviler bu dönemde yapılmalıdır. Büyüme ve gelişimini tamamlamış bir bireyin iskelet yapısını ameliyatsız bir şekilde düzeltme şansı kalmamaktadır. Bundan dolayı bu dönemde yapılan tedaviler ile ileri yaşlarda yapılan tedaviler maalesef aynı olamamaktadır. Hatta bu dönemi içinde bile iskelet yaşına göre yapılacak tedaviler farklılıklar gösterebilmektedir.
Diş eğriliklerinin birinci nedeni toplam diş boyu ile diş kavsi boyutu arasındaki uyumsuzluktur, yani yer darlığıdır. Karışık dişlenme döneminde yani bazı süt dişlerinin değiştiği dönemde bu durum kolaylıkla tespit edilmekte ve hareketli aygıtlarla damaklar genişletilerek kapsamlı bir tedaviye gerek kalmadan çözülebilmektedir.
Erişkinlerde Ortodonti
Çeşitli nedenlerle insanlar dişlerindeki bozuklukları erken yaşlarda teşhis veya tedavi ettiremeyebilirler. Belirli bilinç oluştuktan sonra dişlerin önemi insanlar için daha da artmaktadır. Yukarıda da belirttiğimiz gibi iskeletsel büyüme ve gelişim dönemi bittikten sonra ortodontinin hareket alanı kısıtlanmaktadır. Çeneler arası ilişkisi düzgün bireylerde diş teli ile sonuç nispeten kolay olurken, iskelet yapıda bozukluk varsa uygulanacak olan tedavi sınırlı olabilmektedir. En nihayetinde amaç, mümkün olan en üst seviyede estetiği sağlamaktır. Tabi bunu yaparken kişinin mevcut çiğneme fonksiyonu ve dişleri çevreleyen dokuların sağlığı korunmalıdır.
Ortodontik tedavide dişleri hareket ettirmek için özel teller kullanılır. Tedavinin başlangıç aşamalarında süper-elastik teller tercih edilirken ilerleyen aşamalarda çelik tellerden faydalanılır. Bu teller dişlerin üzerine kuvvet uygularlar. Bu kuvveti dişlere aktarmak için arada braket adı verilen genelde dikdörtgen formunda olan ufak ataşmanlar vardır. Bu ataşmanlar günümüzde ana olarak iki çeşittir.
Metal braketlere göre seramik braketlerin estetik avantajı tartışılmazdır. Buna karşın metal braketler, seramik braketlere göre maliyeti daha düşüktür ve mekanik bir takım üstünlükleri vardır. En nihayetinde iki çeşit braket ile ya da genelde ifade edildiği şekilde, diş teli ile, aynı sonuca ulaşılır. Zaman konusunda bir takım farklılıklar olabilir. Tedavi başlangıcında bir alışma süreci vardır. Bu dönem atlatıldıktan sonra oldukça sorunsuz bir şekilde tedaviler ilerler. Ortodontist tavsiyelerine harfiyen uymak çok önemlidir. Tedavi esnasında çeşitli lastikler kullanılması gerekebilmektedir. Bunların kullanımı da tedavinin aksamaması için oldukça önemlidir.
Ortodontik tedavinin son aşaması pekiştirmedir. Diş telleri çıktıktan sonra dişlerde, tekrardan başlangıçtaki konumlarına dönme eğilimi vardır. Bunu durdurmak için hareketli ya da sabit bir takım uygulamalar yapılmalıdır. Bu amaçla takıp çıkarılabilen plaklar ya da dişlerin iç kısımlarına sabitlenen teller kullanılmaktadır. Ortodontistiniz bu konuda size tedavinin başında bilgi verecektir.
Yazar : Dt. İbrahim Cem Özkurt
